Vejetaryen ya da benzeri alternatif
bir beslenme tarzını (vegan, makrobiotik, fruteryan vb.) benimseyen
bir kişinin bu alternatif beslenme tarzını seçmedeki nedeni çok çeşitli
olabilir. Bir dini guruba mensup bir kişi ya da rahip olabilir, hayvanları
çok sevdiği için duygusal bir seçim yapmış olabilir, belki daha derin
düşünüp insanlar gibi her tür canlının da yaşama hakkının olduğunu fark
etmiş olabilir ya da bunlardan çok farklı olarak artık bir çok tıp otoritesinin
de desteklediği gibi daha sağlıklı bir yaşam için vejetaryen olmuş olabilir,
belki de bir modaya uymak için vejetaryen olabilir.
Evet vejetaryen ya da vegan olmanın nedenleri kişiye göre çok çeşitli
olabiliyor. Ama bence asıl ve çok önemli temel nedenin sevgi olduğuna
inanıyorum.
Bugüne kadarki araştırmalarım ve
gözlemlerim sonucunda vejetaryen olmanın nedenlerini üç ana gurupta
topladım.
1: duygusal nedenler
Bu gurup insanlar hayvanlara karşı duyduğu sevgi ve şevkatin sonucunda
et yememeyi tercih ederler.
2: Sağlık nedenleri
Bugün etin zararlarının birçok tıp otoritesinin de savunduğu ve ispatlandığı
nedenlerden dolayı sağlık açısından vejetaryen olan insanlar vardır.
3: Dini ve Felsefi nedenler
Bazı dini ve felsefi gurupların inançları gereği et yemeleri yasaktık,
yada kademeli bir geçiş sistemindedir. Bunların çeşitleri şunlardır:
Makrobiyotik:
Makrobiyotik beslenme, bir yaşam tarzının, bir felsefenin beslenme tarzıdır.
Bu akım batıda 40-50 li yıllarda başladı. Bu vejetaryen kişinin bir
felsefesi yoktur anlamına gelmez. Makrobiyotik, aynı, merdivenin basamaklarını
çıkan bir insan gibidir, basamakları çıktıkça bulunduğu yeri daha yukarıdan
göreceği için her aşamadaki durumunda etrafını daha iyi ve daha farklı
görür. Yukarı çıktıkça dengeyi daha iyi korumalıdır. Basamakları hızlı
ya da yavaş çıkma zorunluluğu yoktur ama çıkma amacını da yitirmemelidir.
Bu yolu seçen kişi, işe besinlerde yin yang (artı-eksi, dişi-erkek,
aktif-pasif gibi ikilem kavramı) dengesini kurarak başlar. bu felsefeye
göre besin gurupları yin-yang ya da bunların az yada etki ve kombinasyonlarına
göre sınıflanır. Bunun anlamı şudur; Taoist düşünceye göre var olan
her şey bu iki enerji ikilisinden birine aittir yani yiyecekler de yin
ve yang olarak ikiye ayrılmıştır. Aynı zamanda evrimi de amaçladığı
için yavaş yavaş kırmızı etten başlayarak eti tümüyle bırakmaya doğru
gider. Sonraki aşamalarda yin-yang dengesini korumayı sürdürerek yediği
besinlerin miktarını da azaltır. Bedeni ve zihni fazla yoracak besinleri
terk eder. Zihni rahatladıkça daha çok dingin olmaya başlar. Çok ileri
aşamalarda yalnızca tükettiği enerjiyi sağlayabilecek kadar gıda alır.
San Franseskanlar:
Hıristiyanlığın bir kolu (mezhebi) olan San Franseskanların (Kiliseye
bağlı olan ve olmayan olarak iki grupturlar) kiliseye bağlı olmayan
grubu vegandır.
Hint Dinleri:
Hint inançlarının çoğunda hayvan kesimi ve et yemek yasaklanmıştır.
Eğer kişi dinine bağlı bir Hintli ya da bir Hint inancını benimsemiş
herhangi bir ülke vatandaşı ise vejetaryenliği seçmiş olabilir. Budizmin
bazı türleri vejetaryenliği savunur. Bir budist vejetaryen olabilir.
Bir kaç Yahudi grubu vejetaryendir.
Çeşitleri
İnsanların ve kültürlerin birbirinden
farklı beslenme alışkanlıkıları vardır. Bunlar inançlara ve geleneklere
göre farklılıklar gösterirler.
Vejetaryenlik yeni bir akım mı, yeni bir moda mı? Zaman süreci içerisinde
insanın bilinçlenmesi ile oluşan bir olgu mu vejetaryenlik? Aslında
hepsi de doğru. Bugün "moda" için vejetaryen olan var, sağlık
açısından vejetaryen olan var ya da mantıklı geldığı için vejetaryen
olan var ya da dini inancından dolayı vejetaryen olan var.
Vejetaryen: Hiçbir hayvan ve balık eti yemeyen insanlardır. Yumurta
bazı vejetaryenler tarafından yenilebilir. Bu kişi ya bir dine mensuptur
ya da yalnızca kendi seçiminden dolayı vejetaryendir.
Lakto vejetaryen (lakto-ovo vejetaryen) :
"Lakto" vejetaryenler süt ve süt ürünleri, "ovo"
ise yumurta yiyebilen vejetaryenlerdir. Aslında lakto ve ovo vejetaryen
biraz daha yeni çıkmış bir kavramdır.
Vegan:
Veganlar et, süt ve her türlü hayvansal ürünleri ret ederler. Bunun
anlamı her türlü hayvanın ürettiğini yememektir. Yani veganlar ek olarak
bal da yemezler ve aynı zamanda çok katıdırlar örneğin jelatin, hayvan
derisi ihtiva eden hiç bir şey kullanmaz ve evlerinde bulundurmazlar.
Fruteryan:
Bunların sayıları çok azdır. Bitkilerin ve ağaçların meyvelerini yiyerek
yaşarlar. Besinleri pişirmeden yerler. Bunun amacı besinlerdeki hayat
enerjisi, vitamin vs. pişirildiğinde çoğunun yok olduğu ve azaldığı
içindir.
